Beginnen met pijnmedicatie

Overwegingen bij het starten van pijnmedicatie bij aanhoudende pijn

Aanhoudende pijn kan je leven behoorlijk beïnvloeden. Het kan moeilijk zijn om dagelijkse taken uit te voeren en je kunt je vaak moe en geïrriteerd voelen. Pijnmedicatie kan verlichting bieden, maar er zijn veel dingen om over na te denken voordat je hiermee begint. Dit artikel bespreekt elf belangrijke afwegingen en biedt je enkele alternatieven voor pijnmedicatie. Ook vind je er tips voor het gesprek met je huisarts of specialist over pijnmedicatie .

Soorten pijnmedicatie

Tip: wil je een overzicht van welke soorten pijnmedicatie er allemaal zijn, lees dan in Pijnstad eerst het artikel ‘Soorten pijnmedicatie‘.

Wat zijn voordelen van pijnmedicatie?

1. Pijnverlichting: het meest voor de hand liggende voordeel van pijnmedicatie is dat het de pijn vermindert. Dit kan je helpen om beter te functioneren en je dagelijkse activiteiten uit te voeren.
2. Betere slaap: aanhoudende pijn kan je slaap verstoren. Pijnmedicatie kan je helpen om tijdelijk beter te slapen, wat weer bijdraagt aan je algehele welzijn. Maar het werkt ook andersom: je hebt steeds meer medicatie nodig om ‘goed’ te kunnen blijven slapen.
3. Verbeterde stemming: minder pijn kan je stemming (tijdelijk) verbeteren en je kwaliteit van leven (tijdelijk) verhogen. Dit kan ook helpen bij het bestrijden van depressie en angst, die vaak voorkomen bij chronische pijn. Maar helaas werkt het ook hier andersom: veel pijnmedicatie werkt op je stemming ook verslechterend, je wordt er ‘vlakker’ door, emoties komen minder binnen, etc.

Wat zijn nadelen van pijnmedicatie?

1. Bijwerkingen: veel pijnstillers hebben bijwerkingen zoals misselijkheid, constipatie (darmverstopping), en duizeligheid. Deze bijwerkingen kunnen soms net zo hinderlijk zijn als de pijn zelf. Denk ook aan: somberheid/minder actief zijn, toename van je gewicht (met name bij antidepressiva en anti-epileptica).
2. Afhankelijkheid: vooral bij sterke pijnstillers, zoals opioïden, bestaat er een risico op afhankelijkheid. Dit betekent dat je steeds meer nodig hebt om hetzelfde effect te bereiken, en dat je moeite kunt hebben met stoppen. Het blijkt steeds meer dat dat voor antidepressiva ook geldt. Mensen die het voor hun pijn gebruiken en willen stoppen, krijgen vaker depressieve klachten; ook als ze dat vóór de medicatie nooit hebben gehad.
3. Tolerantie: je lichaam kan gewend raken aan de medicatie, waardoor je na verloop van tijd een hogere dosis nodig hebt om dezelfde pijnverlichting te ervaren.
4. Wisselwerking met andere medicijnen: pijnmedicatie kan een wisselwerking hebben met andere medicijnen die je gebruikt. dat kan leiden tot ernstige bijwerkingen of verminderde werking van een van de medicijnen.
5. Kosten: afhankelijk van de medicatie en je verzekering, kunnen de kosten van pijnmedicatie behoorlijk oplopen.
6. Rijvaardigheid: pijnmedicatie heeft invloed op je rijvaardigheid en scherpte in het verkeer. Daarbij is er regelgeving (CBR) wanneer je nog wel of niet meer mag rijden als je (pijn)medicatie gebruikt.

Een aantal afwegingen voor het beginnen met pijnmedicatie

Waar kun je nu over nadenken als je erover nadenkt te beginnen met pijnmedicatie, omdat je pijnklachten niet overgaan? Bespreek onderstaande punten bijvoorbeeld met je gespecialiseerde huisarts, specialist of behandelaar. Én met je partner of andere naasten.

1. Levenskwaliteit: weeg af hoe de pijn je leven beïnvloedt en hoeveel verlichting je nodig hebt om een beter leven te leiden…maar bedenk ook dat de pijnmedicatie zelf ook een negatieve invloed heeft op je kwaliteit van leven.
2. Duur van de pijn: bedenk of je pijn, ondanks dat ‘ie aanhoudt, alsnog tijdelijk is…of écht langdurig. Relatief kortdurende pijn (enkele maanden) heeft wellicht geen langdurige medicatie nodig.
3. Oorzaak van de pijn: begrijp de oorzaak van je pijn. Soms kan pijn verlicht worden door de oorzaak aan te pakken in plaats van alleen de symptomen te behandelen. Soms is er geen duidelijke oorzaak, maar helpt het om met gespecialiseerde behandelaren breed te kijken naar jouw pijnklachten.
4. Persoonlijke gezondheid: let op je algehele gezondheid en andere medische aandoeningen die je hebt. Sommige pijnmedicatie is misschien niet geschikt voor mensen met bepaalde aandoeningen.
5. Levensstijl: denk na over hoe pijnmedicatie je dagelijkse routine en activiteiten kan beïnvloeden. Sommige medicijnen kunnen je suf maken of je concentratievermogen verminderen.
6. Langetermijneffecten : verdiep je in de mogelijke langetermijneffecten van het gebruik van pijnmedicatie, zoals lever- of nierproblemen.
7. Andere behandelingen: onderzoek andere behandelopties voordat je pijnmedicatie overweegt. Soms kunnen andere methoden even helpend zijn, zonder de bijwerkingen van medicatie.
8. Ondersteuning: bedenk of je voldoende ondersteuning hebt van familie of vrienden om je te helpen omgaan met zowel de pijn als eventuele bijwerkingen van medicatie. Als dat niet het geval is, overweeg je aan te sluiten bij de Pijnstad Community.
9. Informatie: zorg ervoor dat je goed geïnformeerd bent over de specifieke pijnmedicatie die je overweegt. Lees over de bijwerkingen, dosering en hoe het werkt. Stel vragen.
10. Communicatie met je arts: bespreek je zorgen en vragen openlijk met je steunteam of -als je die hebt- je behandelteam of in pijnmedicatie gespecialiseerde arts . Een goed gesprek kan je helpen om de betere beslissing rondom pijnmedicatie te nemen.
11. Verkrijgbaarheid: (pijn)medicatie, deels afhankelijk van welke soort, is tegenwoordig vrij eenvoudig te verkrijgen. Ook online, bij diverse soorten online apotheken en op de ‘zwarte markt’. Wees hierin terughoudend, zeker ook met onderling uitwisselen. Stel je vragen altijd aan in pijn en pijnmedicatie gespecialiseerde artsen en apotheken. Het ‘snel’ voorgeschreven krijgen van een recept wil niet altijd zeggen dat dit voor jou de beste optie is om met je pijnklachten om te gaan.

Wat zijn mogelijke alternatieven voor pijnmedicatie?

Veel mensen met aanhoudende pijn proberen meerdere behandelingen, medisch en aanvullend, om de pijn te verminderen. Wellicht heb je al best veel geprobeerd, misschien nog niet. Denk –als alternatief voor pijnmedicatie- bijvoorbeeld aan:

1. Fysiotherapie: door gerichte oefeningen en behandelingen kunnen fysiotherapeuten helpen bij het verminderen van pijn en het verbeteren van mobiliteit.
2. Acupunctuur: Deze oude Chinese methode kan soms helpen bij pijnverlichting door het stimuleren van specifieke punten op het lichaam .
3. Acceptance and Commitment Therapy (ACT): ACT richt zich o.a. op het ontwikkelen van psychologische flexibiliteit, wat betekent dat je leert om flexibel om te gaan met pijnlijke gedachten en gevoelens.
4. Cognitieve gedragstherapie (CGT): Psychologische therapie kan helpen om te gaan met chronische pijn door je manier van denken en gedrag te veranderen.
5. Ergotherapie : Ergotherapeuten kunnen je leren hoe je dagelijkse activiteiten kunt uitvoeren op een manier die minder pijnlijk is.

Natuurlijk is deze opsomming niet volledig, er zijn tientallen zo niet honderden therapieën om met (de impact van) pijn te leren omgaan. Maar ook bv. pijneducatie of beweging kan daarbij ondersteunen. Je vindt een uitgebreider overzicht onder ‘Behandeling en Zorg’ in het Pijnstad Informatiecentrum.

Tips voor het bespreken van pijnmedicatie met je huisarts, behandelaar of specialist

Misschien overweeg je om je wens voor pijnmedicatie bespreekbaar te maken met je huisarts. Het kan helpen dit goed voorbereid te doen. Hier zijn enkele tips:

1. Wees eerlijk over je pijn: vertel je arts precies waar je je pijn voelt, hoe lang het duurt, en hoe het je dagelijkse leven beïnvloedt.
2. Vraag naar bijwerkingen: vraag je arts om een volledige uitleg van de mogelijke bijwerkingen van de voorgestelde medicatie. Vraag dóór als je iets niet begrijpt of een voor jou te vaag of moeilijk antwoord krijgt.
3. Bespreek alternatieven: vraag naar andere behandelingsopties en of er iets anders is dat je kunt proberen voordat je met pijnmedicatie begint.
4. Vraag naar de ‘lange’termijneffecten: vraag wat de gevolgen kunnen zijn van langdurig gebruik van de medicatie. Vraag ook na hoe veel tijd deze effecten precies optreden (want: bv. bij opioïden vaak al na 2-3 weken). Wimpel deze niet zomaar weg.
5. Maak een plan: werk samen met je arts aan een plan voor pijnbeheer dat past bij jouw specifieke situatie. Dit kan medicatie, alternatieve behandelingen, of een combinatie van beide omvatten.
6. Neem iemand mee of neem het gesprek op: twee horen meer dan één. En wanneer de ander een vraag stelt, kun jij ondertussen nadenken over wat je nog meer wilt weten of vragen.
7. Schrijf je vragen vooraf op: artsen zijn er aan gewend dat iemand een ‘vragenlijstje’ heeft; sterker nog: het wordt vaak gewaardeerd. Zo weet je zeker dat je geen belangrijke vragen vergeet.

---

Meer lezen:

• Welke voordelen en risico’s kent het gebruik van opioïden bij (aanhoudende) pijn?
• Welke soorten pijnmedicatie zijn er?
• Welke behandelingen zijn er voor aanhoudende pijnklachten beschikbaar?